Sławomir Karpiński
Dołączył: 23 Cze 2008 Posty: 149
|
Wysłany: Sro Cze 25, 2008 7:30 pm Temat postu: Odpowiedź Min. Sprawiedliwości z dn.3.06.2008 - na pismo SW |
|
|
Rzeczpospolita Polska
Ministerstwo Sprawiedliwości
DEPARTAMENT LEGISLACYJNO-PRAWNY
Warszawa, dnia 3 czerwca 2008 r
DL-P-Y-023-82/08
Pan
Kornel Morawiecki
Przewodniczący Stowarzyszenia
Solidarność Walcząca
W nawiązaniu do stanowiska Stowarzyszenia Solidarność Walcząca w sprawie ustawy z dnia 19 września 2007 r. o zmianie ustawy o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz. U. Nr 191, poz. 1372), uprzejmie przedstawiam, co następuje.
Problematyka związana ze stosunkiem Państwa Polskiego wobec osób uczestniczących w szeroko pojętej działalności patriotycznej została uregulowana w szczególności w następujących aktach prawnych:
1) ustawie z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U. z 2002 r. Nr 42, poz. 371, z późn. zm.),
2) ustawie z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz. U. Nr 34, poz. 149, z późn. zm.),
3) ustawie z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (Dz. U. z 2007 r. Nr 63, poz. 424, z późn. zm.),
4) ustawie z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944 - 1990 oraz treści tych dokumentów (Dz. U. z 2007 r. Nr 63, poz. 425, z późn. zm.),
5) ustawie z dnia 24 maja 1989 r. o przywróceniu praw pracowniczych osobom pozbawionym zatrudnienia za działalność związkową, samorządową, przekonania polityczne i religijne (Dz. U. Nr 32, poz. 172, z późn. zm.).
Należy podnieść, iż ustawa z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego („ustawa lutowa") od chwili uchwalenia była nowelizowana już siedem razy. Nowelizacje te znacząco poszerzyły jej zakres pod względem czasowym, terytorialnym i podmiotowym. Ostatnia nowelizacja, dokonana ustawą z dnia 19 września 2007 r. o zmianie ustawy o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego, rozszerzyła zakres stosowania ustawy lutowej poprzez objęcie jej przepisami działalności niepodległościowej prowadzonej w okresie 1956 - 1989, a także osób, wobec których wydano decyzję o internowaniu w związku z wprowadzeniem w dniu 13 grudnia 1981 r. w Polsce stanu wojennego.
Jak wynika z uzasadnienia projektu ustawy nowelizującej (druk nr 595 Sejmu V kadencji), jednym z założeń ustawy było umożliwienie uzyskania odszkodowania i zadośćuczynienia osobom represjonowanym w tym okresie za działalność opozycyjną. Ograniczenia dotyczące wysokości świadczeń uznano za konieczne, gdyż, jak stwierdzono w uzasadnieniu projektu ustawy nowelizującej, „zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego równowaga budżetowa stanowi istotną wartość konstytucyjną, wymagającą uwzględnienia przy projektowaniu rozwiązań ustawodawczych.
Na tle stosowania ustawy lutowej nie może budzić wątpliwości, iż zakres świadczeń majątkowych ograniczony jest do represji związanych z wydanymi orzeczeniami, których nieważność stwierdzono w trybie przewidzianym ustawą oraz (po ostatniej nowelizacji) decyzji o internowaniu w stanie wojennym, a także z pozbawieniem życia lub wolności przez wymienione w ustawie organy bez zakończonego orzeczeniem postępowania.
W orzecznictwie wskazywano jednoznacznie, iż ustawa lutowa nie ma na celu doprowadzenia do zadośćuczynienia moralnego i materialnego za wszelkie formy represji wobec osób prowadzących działalność niepodległościową. Całokształt przepisów tej ustawy wskazuje, iż jej zakres ograniczony jest do wypadków prawno karnej represji za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 3 marca 1994 r., sygn. I KZP 1/94).
Z powyższych względów nie wydaje się możliwe objęcie działaniem ustawy lutowej przypadków, o których mowa w stanowisku Stowarzyszenia Solidarność Walcząca. Wymienione w tym dokumencie rodzaje represjonowania (zwolnienie z pracy „niekoniecznie na podstawie wypowiedzenia ze strony zakładu pracy" czy „uprzykrzanie życia w inny sposób") mają charakter niedookreślony i mogłyby spowodować istotne trudności dowodowe.
Trzeba dodać, iż osoby, z którymi stosunek pracy został rozwiązany w jakikolwiek sposób w związku z przekonaniami politycznymi czy religijnymi pracownika albo z jego przynależnością do związku zawodowego, prowadzeniem działalności związkowej lub samorządowej w okresie od sierpnia 1980 r., albo uczestniczeniem w działalności związkowej prowadzonej w sposób niezgodny z przepisami ustawy z dnia 8 października 1982 r. o związkach zawodowych (Dz. U. z 1985 r. Nr 54, poz. 277, z późn. zm.), mogły korzystać (i wielokrotnie korzystały) z uprawnień zawartych w przywołanej już ustawie dnia 24 maja 1989 r. o przywróceniu praw pracowniczych osobom pozbawionym zatrudnienia za działalność związkową, samorządową, przekonania polityczne i religijne.
Przechodząc do kwestii terminów przewidzianych w ustawie lutowej, należy przywołać art. 8 ust. 2c tej ustawy, który stanowi, iż żądanie odszkodowania i zadośćuczynienia za szkodę i krzywdę wynikłe z wykonania decyzji, o której mowa w art. 8 ust. 1, należy zgłosić w sądzie okręgowym, w którego okręgu zamieszkuje osoba składająca żądanie, w terminie roku od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 19 września 2007 r. o zmianie ustawy o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego.
Wskazany termin dochodzenia roszczeń jest terminem przedawnienia w rozumieniu art. 117 § I Kodeksu cywilnego, ze wszystkimi tego konsekwencjami określonymi w K.c. Oznacza to m.in., iż terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani przedłużane przez czynność prawną (art. 119 K.c), jednak sąd, orzekając w sprawie, może zarzutu przedawnienia nie uwzględnić.
Odnosząc się natomiast do postulatu zwolnienia z opłat sądowych w sprawach, o których mowa w stanowisku Stowarzyszenia, należy zauważyć, iż osoby uprawnione, dochodząc swych roszczeń, mogą wnosić o zwolnienie od tych kosztów na warunkach określonych w ustawie z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398, z późn. zm.).
W podsumowaniu należy uznać, iż obecnie obowiązujące przepisy w sposób odpowiedni zapewniają osobom represjonowanym możliwość dochodzenia roszczeń, a co za tym idzie, nie wydaje się konieczne nowelizowanie ustawy o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego.
z poważaniem
Dyrektor Departamentu Legislacyjno- Prawnego
Wojciech Sadrakuła
Prokurator Prokuratury Krajowej |
|