Sławomir Karpiński
Dołączył: 23 Cze 2008 Posty: 149
|
Wysłany: Czw Sie 07, 2008 11:47 pm Temat postu: Projekt ustawy ( druk 813) |
|
|
projekt
USTAWA
z dnia 2008 r.
o zmianie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego
Art. 1
W ustawie z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U. z 2002 r. Nr 42, poz. 371 z późn. zm.) wprowadza się następujące zmiany:
1) art. 4 ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. Przepisy ustawy stosuje się także do osób, które:
1) jako dzieci zostały odebrane rodzicom w celu poddania eksterminacji lub w celu przymusowego wynarodowienia,
2) w wyniku działań formacji lub organizacji, o których mowa w art. 1 ust. 2 pkt 5 ustawy, poniosły śmierć lub uszczerbek na zdrowiu z przyczyn narodowościowych, religijnych i rasowych.”;
2) dodaje się art. 25a w brzmieniu:
„Art. 25a
1. Osobie, która uzyskała uprawnienia kombatanckie na podstawie art. 4 ust. 2 pkt 2, przysługuje od Skarbu Państwa odszkodowanie za poniesioną szkodę i zadośćuczynienie za doznaną krzywdę. W razie śmierci tej osoby, uprawnienie to przechodzi na małżonka, dzieci i rodziców.
2. Żądanie odszkodowania i zadośćuczynienia należy zgłosić do właściwego sądu okręgowego, za pośrednictwem Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, w terminie roku od dnia uzyskania decyzji, o której mowa w art. 21 ust. 1.
3. W postępowaniu o odszkodowanie i zadośćuczynienie mają odpowiednie zastosowanie przepisy rozdziału 50 Kodeksu postępowania karnego.”.
Art. 2
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
Uzasadnienie
Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego przewiduje objęcie jej przepisami osób i ich prawnych spadkobierców – rodziców i dzieci.
Projekt przewiduje możliwość ubiegania się tych osób o zadośćuczynienie za doznane krzywdy. Dotyczy on obywateli polskich, którzy ucierpieli w wyniku zbrodni ludobójstwa popełnionych przez podziemne oddziały zbrojne po zakończeniu II wojny światowej.
Poczynając od 1989 roku Sejm RP uchwalił szereg aktów prawnych stwarzających możliwość przyznawania osobom represjonowanym odszkodowań, między innymi uchwalono ustawę o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego. Na ich podstawie sądy przyznają odszkodowania rodzinom żołnierzy.
Konieczność przyznania takiego prawa wynika z faktu uchwalenia przez Sejm RP przepisów prawa, w szczególności ustawy z dnia 23 lutego 1991 roku „o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego” na podstawie, których rodzinom sprawców wyżej wymienionych zbrodni wypłacane są odszkodowania żołnierzom oddziałów zbrojnego podziemia. Miedzy innymi, wyrokiem Sądu Warszawskiego Okręgu Wojskowego w Warszawie (sygn. akt ŻOUn 293/95 z dnia 4 czerwca 1996 roku) przyznano odszkodowanie i zadośćuczynienie rodzinie Romualda Rajsa.
Romuald Rajs, pseudonim ,,Bury” w 1946 roku był dowódcą oddziału Pogotowia Akcji Specjalnej – Narodowego Zjednoczenia Wojskowego (PAS NZW). Oddział ten w 1946 roku na terenie byłego powiatu Bielsk Podlaski dokonał szeregu zbrodni na ludności przynależącej do białoruskiej grupy narodowościowej o wyznaniu prawosławnym. Instytut Pamięci Narodowej Oddziałowa Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Białymstoku przeprowadziła w tej sprawie śledztwo, w którym popełnione przez oddział ,,Burego” czyny zakwalifikował jako „zbrodnie przeciwko ludzkości popełnione w celu wyniszczenia części obywateli polskich, z powodu ich przynależności do białoruskiej grupy narodowościowej o wyznaniu prawosławnym”.
Istniejący stan prawny nie daje się, w ocenie wnioskodawców, pogodzić się z konstytucyjną zasadą sprawiedliwości społecznej. Oczywisty jest bowiem fakt, że osoby cywilne, które poniosły uszczerbek na zdrowiu w wyniku działań zorganizowanych grup zbrojnych po okresie II wojny światowej, powinny otrzymać zadośćuczynienie za doznane krzywdy. Jeśli Państwo polskie przyjmuje na siebie odpowiedzialność za działalność tychże grup uznając je za działające w jego imieniu i wypłaca odszkodowania spadkobiercom żołnierzy walczących w tych oddziałach, realizując wspomnianą zasadę sprawiedliwości społecznej, powinno naprawiać szkody, jakie oni wyrządzili cywilnym osobom postronnym.
W obecnym stanie prawnym wprowadzenie proponowanego uregulowania jest niezbędne, gdyż przepisy prawa cywilnego określają czas, w jakim rodziny osób zamordowanych mogły ubiegać się o odszkodowania. Okres ten upłynął. W związku z tym, iż dopiero w czerwcu 2005 roku wydane zostało wspomniane wyżej postanowienie IPN, niezbędne jest wprowadzenie wnioskowanej nowelizacji, która przywróci czas do wniesienia do sądu wniosku o zadośćuczynienie.
W tej sprawie istotny jest fakt ukrywania przez władze PRL miejsc pochówku części ofiar zbrojnego podziemia. Rodziny zamordowanych przez oddział Burego – grupa 30 „furmanów” – o miejscu pochówku swoich bliskich dowiedziały się w połowie lat dziewięćdziesiątych, a okoliczności ich śmierci ustalone zostały we wspomnianym śledztwie IPN w 2005 roku.
Nie jest możliwe precyzyjne określenie liczby osób, które obejmie proponowana nowelizacja. Szacuje się, że liczba możliwych wniosków nie przekroczy 100. Jeśli przyjąć, że przyznane zadośćuczynienie wyniesie około 50 tys. zł – taką sumę sąd przyznał wdowie Romualda Rajsa – to skutki finansowe dla budżetu państwa nie przekroczą 5 mln zł.
Dokładne określenie kosztów związanych z uchwaleniem ustawy nie jest możliwe, gdyż o wysokości odszkodowań i zadośćuczynieniu, każdorazowo, będzie decydował sąd.
Do najważniejszych skutków społecznych, jakie wywoła wejście w życie projektowanej ustawy, należy zaliczyć usunięcie stanu bezprawności, wzrost poczucia sprawiedliwości społecznej i dziejowej.
Projekt nie obejmuje spraw regulowanych prawem Unii Europejskiej.
Projekt nie został poddany konsultacjom, o których mowa w art. 34 ust. Regulaminu Sejmu.
Z powyższych przyczyn uchwalenie załączonego projektu ustawy wydaje się celowe i uzasadnione. |
|